Er zijn talloze reinigings- en ontvettingsproducten op de markt die in de volksmond Chemie worden genoemd. (deze term is ontstaan in Duitsland). Vrijwel alle reinigingsmiddelen bevatten oppervlakteactieve stoffen. Deze stoffen ook wel detergenten genoemd verlagen de oppervlaktespanning van het water. De reinigende werking van deze producten berust op de polaire en apolaire werking van stoffen. Water is een dipool en kan een tamelijk vaste verbinding maken met andere stoffen, dit wordt hydratie genoemd. De moleculen van al deze detergenten zijn zo opgebouwd dat ze een kort stukje bevatten dat wateroplosbaar is (hydrofiel), en een lange staart die slecht wateroplosbaar is (hydrofoob), maar juist weer goed oplosbaar in olieachtige substanties. Het hydrofobe deel heeft de neiging op te lossen of zich te verbinden met hydrofobe vuildeeltjes zoals oliën, vetten, was, oplosmiddelen en sommige kunststoffen. Het hydrofiele gedeelte wordt intussen omgeven door waterdeeltjes waardoor een brug ontstaat tussen vuil en water en waardoor het gebonden vuil door het reinigingsmiddel kan worden verwijderd. We spreken van een kortstondige grove emulsie, waarbij de vervuiling binnen afzienbare tijd, (meestal minder dan 5 minuten) weer afgescheiden word van het water.
Het probleem is slechts verplaatst maar niet opgelost !!
De meeste reinigingsmiddelen zijn samengesteld op basis van sterk alkalische grondstoffen zoals:
Natronloog (Caustic soda), Natiumhydroxide, Natriumcarbonaat, Natriummetasilicaat etc.
Deze stoffen worden gemengd met water en oppervlakteactieve stoffen die we kunnen splitsen in vier groepen n.l.:
Anionogene: Alcoholsulfaten, Alkylbenzeensulfonaten, Alkaansulfonaten, Alcoholethersulfonaten. (Anionics)
Kationogene: Alkylamoniumverbindingen (Quats), imidazolinederivaten. (Cationics)
Non Ionogene: Alkylfenolethoxylaten, alcoholethoxylaten, Nonylfenolethoxylaten. (Nonionics)
Amfotere: Betaïnes, Sulfobetaïnes, Amineoxiden. (Amphoterics)
Het eindproduct (reinigingsmiddel) heeft in de meeste gevallen een hoge Ph waarde (10-14) en is altijd snelscheidend.
Anionogene stoffen worden het meest gebruikt, het hydrofiele deel krijgt daarbij een negatieve lading t.o.v. het hydrofobe deel (positieve lading). Tot deze groep van stoffen behoort ook (vetzure) zeep.
Kationogene stoffen hebben juist een omgekeerde ladingsverdeling. Hier is het hydrofiele deel positief geladen t.o.v. het hydrofobe deel. Voor reinigingsmiddelen zijn de stoffen uit deze groep minder belangrijk en worden over het algemeen toegepast als grondstof voor desinfectiemiddelen (Quats) en voor wasverzachters in de textielreiniging.
Nonionogene stoffen zijn wel uiterst belangrijk in reinigingsmiddelen, vooral in combinatie met Anionogene stoffen. Nonionogene stoffen hebben geen ladingsverdeling.
Amfotere stoffen kunnen, afhankelijk van omstandigheden (zoals de zuurgraad van de oplossing) zich gedragen als anionics of cationics. Vanwege de grote huidvriendelijkheid van een aantal van deze stoffen worden ze veel gebruikt in bijv. babyshampoos e.d. Sommige types hebben een desinfecterende werking. In de laatste decennia is het gebruik van reinigingsmiddelen in de geïndustrialiseerde landen sterk gestegen, hetgeen heeft geleid tot een forse belasting van oppervlaktewater en rioolwaterzuivering. Dit is een direct gevolg van slecht biologisch afbreekbare grondstoffen. De afbreekbaarheid van de huidige oppervlakteactieve stoffen is een stuk beter maar betekent niet altijd dat de visgiftigheid ook lager is, en dat er bijvoorbeeld geen schadelijke reststoffen worden gevormd bij het afbraakproces. De wettelijke Europese norm waaraan een biologisch afbreekbaar reinigingsmiddel moet voldoen is dat 80 % in 28 dagen biologisch afgebroken moet zijn. Deze norm zal in de nabije toekomst worden gewijzigd in 90 % in 28 dagen.
Als vergelijk de biologische afbraak Aquaquick 2000 producten:
- Waterzuiveringsinstallaties 100 % < 60 minuten
- Milieu & oppervlaktewater 96-100 % < 21 dagen
Sommige oppervlakteactieve stoffen zoals Nonylfenolethoxylaten en Alkylfenolethoxylaten hebben een oestrogene werking (geslachtsverandering) op vissen en schelpdieren en worden steeds meer vervangen door alternatieven, bijv. Alcoholethoxylaten die deze nadelige werking niet hebben.
Enkele begrippen: Hydrofiel : waterlievend
Hydrofoob : watervrezend
Hydroscopisch : water aantrekkend
Hydrotroop : stof ter verbetering van moeilijk in water oplosbare stoffen
AQUAQUICK producten zijn ontwikkeld door specifiek te letten op biologische- en fysische processen en bioaccumulatie (ophoping van lichaamsvreemde stoffen in een organisme) in de natuur.